Handmerken of persoonlijke merken worden door velerlei personen voor velerlei doeleinden gebruikt. Ze zijn duizenden jaren oud en komen overal voor. Immers, iedereen heeft er behoefte aan om zijn eigendom of de door hem gemaakte producten te merken. Zo werden ze al gebruikt door steenhouwers in Oud-Egypte om de door hun gehouwen steenblokken met hun steenhouwersmerk te merken.
Vaak wordt in eerste instantie het handmerk in het nieuwe wapen opgenomen. Later staat het merk los van het door eenzelfde persoon gevoerde (familie)wapen. Merken kunnen nog lang door personen, die de schrijfkunst machtig zijn, gebruikt. Vaak wordt een merk foutief huismerk genoemd.
Mijn artikel betreft het gebruik van het handmerk als wapenstuk in wapenzegels. Na studie van de literatuur kwam ik tot de conclusie dat er geen lijn in dit gebruik zit. Deze conclusie wordt ondersteund door de in Tabel 1 vermelde gegevens. Daarnaast wordt zij met een aantal voorbeelden toegelicht.