Categorie: Heraldiek

In dit overzicht vindt u door mij geschreven artikelen over Heraldiek.

Al in de verre oudheid bestond de behoefte en de noodzaak om de groepsgenoten te kennen en te kunnen aanduiden. Het gemakkelijkst was één naam voor een bepaald persoon. Bijvoorbeeld binnen een kleine groep was iemand zo moedig als een beer. Daarom werd hij aangeduid met Berenhard. De naam verbasterde tot Bernard, Berend en dergelijke verkortingen. Maar als binnen de groep twee personen Berenhard heten, dan moet er een tweede aanduiding komen. Bijvoorbeeld een lichaamskenmerk als ‘de lange’ of ‘de korte’.

Vele duizenden jaren geleden ontstonden in vele culturen zegelstempels en zegelafdrukken, waarmee de eigenaren zich konden identificeren. Voorbeelden zijn de zegelafdrukken, gezet door mensen, die in 7000 jaar geleden in het grensgebied van India en Pakistan leefden. In die tijd ontwikkelde zich daar de Harappa cultuur.

In vele landen beschermden strijders zich met een schild. De strijders moesten wel tijdens het gevecht iemand kunnen herkennen om te concluderen: wie is vriend of vijand. Daarnaast bracht men op het schild afschrikwekkende dieren als leeuwen aan. Deze dienden om de vijand angst in te boezemen.

Later beschermde de strijder zich met een harnas met een gesloten vizier, waardoor zijn gezicht niet te zien was en hij zich dus op een andere wijze moest laten zien wie hij was. Dit deed hij door het aanbrengen van een afbeelding op het schild, die voor hem kenmerkend was en waaraan men hem kon herkennen. Een schild met de afbeelding kon vererven van vader op een zoon en de afbeelding van dat schild kon ook door andere zonen worden gebruikt. Hierdoor werd de afbeelding kenmerkend voor een familie en erfelijk, want ook de kleinzonen gingen het “familiewapen” gebruken. De eerste wapenschilden ontstonden in Europa ruwweg in de twaalfde eeuw en daarmee het familiewapen en de heraldiek.

Voor een algemene toelichting van heraldiek verwijs ik naar gedrukte en digitale verhandelingen over dit onderwerp.

Heraldiek

(Persoonlijk wapen Anton C. Zeven)

In het Staatsarchiv te Aargau (Zwitserland) wordt een afbeelding van een gedeeltelijk gehelmde leeuw bewaard. Het dier stelt Friedrich IV van Tirol voor. Links en rechts van hem zijn twee echtgenotes. De eerste is Elisabeth von der Pfalz en de tweede Anna von Braunschweig-Wolfenbüttel. De afbeelding bevindt zich in het Wappenbuch des Ulrich Frisch bewaard in het Staatsarchiv te Aargau V/4-1985/0001.
jan 5

Friedrich IV van Tirol, als gehelmde leeuw met snuitopening

In het Staatsarchiv te Aargau (Zwitserland) wordt een afbeelding van een gedeeltelijk gehelmde leeuw bewaard. Het dier stelt Friedrich IV van Tirol voor. Links en rechts van hem zijn twee echtgenotes. De eerste is Elisabeth von der Pfalz en de tweede Anna von Braunschweig-Wolfenbüttel. De afbeelding bevindt zich in het Wappenbuch des Ulrich Frisch bewaard…

 Read More
aug 28

Vragen: 1. Boerenwapen, 2. Betuwe-wapen, 3. Van Beieren

De eerste drie vragen zijn 1. Wat is een Boerenwapen?, 2. Hoe ziet het Betuwe-wapen eruit?, en 3. Hoe is de rangschikking van de kwartieren van het wapen van Jacoba van Beieren? Buchelius verwijst naar de term Boerenwapen, maar beschrijft niet wat hij ermee bedoelt. Ook gebruikt hij de term Betuwe-wapen met “de lampen” zonder…

 Read More
aug 28

Het wapen van bisschop Herman Horne

Herman, bisschop van Utrecht stamt uit Horningen bij Nordhausen. Zijn familie noemde zich Van Horningen. Hij was bisschop van Utrecht vanaf 1150-tot zijn overlijden op 31 januari 1156. Zijn benoeming tot bisschop werd bevorderd (of doorgedrukt) door keizer Frederik Barbarossa, die naar Utrecht kwam om zijn keuze bevestigd te krijgen. Hij veranderde zijn toenaam Van…

 Read More
dec 15

Het vijf-ruiten-wapen van Hissinck (Voorst)

In Nederland liggen vijf erven Hissinck. Eén ervan is het erf Hissinck te Appen (Voorst, Veluwe). Van dit erf stammen in elk geval, twee geslachten Hissinck, waartussen ongetwijfeld onderlinge genealogisch banden zullen bestaan. Zij voeren het wapen in zilver vijf rode staande ruiten. Hierbij onderscheiden wij drie typen: 1-3-1. 2-1-2 en 3-2. Misschien is het…

 Read More
Het wapen van Van Huijnen werd gevonden in een metalen plaatje, aangebracht aanhet benedeneinde van de roede der gerechtigheid van Hendrick van Huijnen te Wageningen, 1623. Gebaseerd op dit wapen werd verder onderzoek naar het wapen Van Huijnen
apr 22

Het wapen van de Veluwse familie Van Huijnen

Het wapen van Van Huijnen werd gevonden in een metalen plaatje, aangebracht aanhet benedeneinde van de roede der gerechtigheid van Hendrick van Huijnen te Wageningen, 1623. Gebaseerd op dit wapen werd verder onderzoek naar het wapen Van Huijnen verricht.

 Read More
jul 23

De wapens Brinkhorst en Freyse

In “Veluwse Geslachten” en “De Nederlandsche Leeuw” werd rond 2000 aandacht gegeven aan de oorsprong het wapen van de Dierense familie Brinkhorst, waartoe Petra Laurentien Brinkhorst, echtgenote van prins Constantijn, behoort. Het oorspronkelijk wapen werd getekend door de heraldisch schilder Roelandt van Brinkhorst (Amersfoort, Nijmegen 1722). Verwantschap werd nog niet aangetoond. Opvallend is dat het…

 Read More
Wapenboek Veluwse Geschachten
apr 1

Wapenboek Vereniging Veluwse Geslachten (revisie april 2021)

Wapenboek Vereniging Veluwse Geslachten Revisie maart 2021: zesde bijgewerkte versie en derde versie op internet. Voor u ligt de herziene versie-maart 2021 van het Wapenboek van de Vereniging “Veluwse Geslachten”. Zoals eerder al opgemerkt zijn dankzij moderne technieken de afbeeldingen in kleur weergegeven worden en waar nodig (bijna) onduidelijke delen in vergroten. Het Wapenboek bevat…

 Read More
sep 5

Petrus de Ebulo (1196) en heraldieke herkenning in de Middeleeuwen

Door het ontstaan van de beter beschermende neushelm werden gezichten en dus strijders minder herkenbaar. Daarom ontwikkelde zich de heraldiek, waardoor familie- en persoonlijk wapens ontstonden. Petrus de Ebulo (1196) beeldde in zijn werk groepen strijders af, die herkenbaar waren aan een teken op het schild en aan uniforme schilden en helmen. De leider van…

 Read More