In dit overzicht vindt u door mij geschreven artikelen over Heraldiek.
Al in de verre oudheid bestond de behoefte en de noodzaak om de groepsgenoten te kennen en te kunnen aanduiden. Het gemakkelijkst was één naam voor een bepaald persoon. Bijvoorbeeld binnen een kleine groep was iemand zo moedig als een beer. Daarom werd hij aangeduid met Berenhard. De naam verbasterde tot Bernard, Berend en dergelijke verkortingen. Maar als binnen de groep twee personen Berenhard heten, dan moet er een tweede aanduiding komen. Bijvoorbeeld een lichaamskenmerk als ‘de lange’ of ‘de korte’.
Vele duizenden jaren geleden ontstonden in vele culturen zegelstempels en zegelafdrukken, waarmee de eigenaren zich konden identificeren. Voorbeelden zijn de zegelafdrukken, gezet door mensen, die in 7000 jaar geleden in het grensgebied van India en Pakistan leefden. In die tijd ontwikkelde zich daar de Harappa cultuur.
In vele landen beschermden strijders zich met een schild. De strijders moesten wel tijdens het gevecht iemand kunnen herkennen om te concluderen: wie is vriend of vijand. Daarnaast bracht men op het schild afschrikwekkende dieren als leeuwen aan. Deze dienden om de vijand angst in te boezemen.
Later beschermde de strijder zich met een harnas met een gesloten vizier, waardoor zijn gezicht niet te zien was en hij zich dus op een andere wijze moest laten zien wie hij was. Dit deed hij door het aanbrengen van een afbeelding op het schild, die voor hem kenmerkend was en waaraan men hem kon herkennen. Een schild met de afbeelding kon vererven van vader op een zoon en de afbeelding van dat schild kon ook door andere zonen worden gebruikt. Hierdoor werd de afbeelding kenmerkend voor een familie en erfelijk, want ook de kleinzonen gingen het “familiewapen” gebruken. De eerste wapenschilden ontstonden in Europa ruwweg in de twaalfde eeuw en daarmee het familiewapen en de heraldiek.
Voor een algemene toelichting van heraldiek verwijs ik naar gedrukte en digitale verhandelingen over dit onderwerp.
(Persoonlijk wapen Anton C. Zeven)
Album amicorum van Aemelis/Amelis van Rosendael (1557-1620), stedelijk magistraat van Gouda Klaarblijkelijk was Amelis van Rosendael meer geïnteresseerd in inscripties en gedichten, dan in wapens. De reden kan zijn dat hij pas met een album amicorum is begonnen na zij huwelijk met Aleijda de Lange. Dit ruitvormig (vrouwen)wapen is het alliantiewapen Van Rosendael-de Lange, dus…
Read More
In het album amicorum van Rudolph van Zyll van Bemmell, komen slechts vier wapenschilderingen en één schets voor. Zijn eigen wapen wordt vergezeld van twee brandende vuurpotten. Hiervan ontgaat mij de betekenis. Is hij ook uitgever op de Ganse-marckt in de Palmboom te Utrecht, en aldaar schepen en raad in de vroedschap (1661)?
Read More
Isaac Abrahamsz Massa was onder meer een zijdekoopman in Rusland. Hij ontwikkelde zich tot kenner van dit land. Hij stelde daarom voor om namens de Verenigde Nederlanden aldaar te mogen optreden, maar dit werd hem niet toegestaan. Het is mij niet duidelijk of Prins Maurits, Prins Frederik Hendrik, en de tsaar Michael I Romanov, hadden…
Read More
Lambert van Twenhuysen werd in Lübeck in 1593 geboren. Hij was in Amsterdam reder en koopman alwaar hij in 1641 overleed. Tijdens zijn reizen werden in Duitsland door een tekenaar M.B. (wapen)tekeningen aangebracht. Deze tekeningen worden beschreven als “een wat zware boerse stijl, maar zeer aantrekkelijk”. Voor een leek als ik is deze beschrijving onduidelijk….
Read More
Album amicorum van Johannes Vivianus (ca Valenciennes 1520-Aken 1598), koopman en humanist, verzamelaar van vooral munten Koninklijke Bibliotheek, aanvraagnummer 74 F 19. In dit album van Jean Vivien komen slechts 10 wapens voor. Het wapen Vivien ontbreekt echter. Wel is er het gegrafeerde drukkersmerk van Plantijn. Tevens he wapen van Lodovico Guiccardini/Lowijs Guiccardijn, die onder…
Read More
Thomassen et al. 1990: schrijven in cat. 145 over hem. Hij is driemaal ingeschreven aan de Universiteit van Leiden. De KB bezit meerdere bladzijden van bijdragen die aan Albertus en ook enkele anderen zijn opgedragen. Die bladzijden met een wapen zijn hierna opgenomen. Een losse blad met een inscr. Van Janus Dousa, Leiden, 11 februari…
Read More
Gualtherus verzamelde ook als predikant op zijn standplaats Kampen bijdragen voor zijn album amicorum. Vandaar dat in dit album bijdragen met wapen van een aantal plaatsgenoten te vinden zijn. Gualtherus hing de remonstrantse religie aan, werd gevangen genomen, verbannen en trok naar het remonstrantse bolwerk Frederikstadt, waar hij rector en stadssecretaris werd. Hij ontwierp voor…
Read More
Album amicorum van Adriaan Hofferus (1589-1644), dichter, stedelijke magistraat van Zierikzee, 1608-1619 Adriaan Hoffer besluit zijn album met twee tekeningen, de voorlaatste hierbij afgebeeld, de laatste het vrijmetselaarsteken. Hij was een kundig schilder en dit kan betekenen dat hij ook de wapenschilder van de 20 wapens in zijn album was. Hij schilderde ook deze ezel…
Read More
In het archief van het Stedelijk Museum Zutphen bevindt zich een wapenkaart waarop wapens van ongeveer 300 personen zijn afgebeeld. Deze personen en enkele anderen hadden een functie als Canzelers, Ordinaris en Extraordinaris Raaden, inden Hove des Furstendumbs Gelre en Graefschap Zutphen, Zederdt desselfs oprigtinge door Keyser Carel de 5e in den Jaaren 1545. Als…
Read More
Wapenboek Bibliotheek Arnhem code kluis 779 C1249 In de Gelders Bibliotheek te Arnhem bevindt zich een wapenboek, waarvan de lege wapenschilden zijn voorgedrukt. Een wapenschilder behoefde alleen de schilden, het helmteken en de dekkleden in te tekenen en te kleuren. Om elk schild vinden we gegraveerde figuren, en ruimten voor naam van de wapenvoerder en…
Read More