In dit overzicht vindt u door mij geschreven artikelen over Heraldiek.
Al in de verre oudheid bestond de behoefte en de noodzaak om de groepsgenoten te kennen en te kunnen aanduiden. Het gemakkelijkst was één naam voor een bepaald persoon. Bijvoorbeeld binnen een kleine groep was iemand zo moedig als een beer. Daarom werd hij aangeduid met Berenhard. De naam verbasterde tot Bernard, Berend en dergelijke verkortingen. Maar als binnen de groep twee personen Berenhard heten, dan moet er een tweede aanduiding komen. Bijvoorbeeld een lichaamskenmerk als ‘de lange’ of ‘de korte’.
Vele duizenden jaren geleden ontstonden in vele culturen zegelstempels en zegelafdrukken, waarmee de eigenaren zich konden identificeren. Voorbeelden zijn de zegelafdrukken, gezet door mensen, die in 7000 jaar geleden in het grensgebied van India en Pakistan leefden. In die tijd ontwikkelde zich daar de Harappa cultuur.
In vele landen beschermden strijders zich met een schild. De strijders moesten wel tijdens het gevecht iemand kunnen herkennen om te concluderen: wie is vriend of vijand. Daarnaast bracht men op het schild afschrikwekkende dieren als leeuwen aan. Deze dienden om de vijand angst in te boezemen.
Later beschermde de strijder zich met een harnas met een gesloten vizier, waardoor zijn gezicht niet te zien was en hij zich dus op een andere wijze moest laten zien wie hij was. Dit deed hij door het aanbrengen van een afbeelding op het schild, die voor hem kenmerkend was en waaraan men hem kon herkennen. Een schild met de afbeelding kon vererven van vader op een zoon en de afbeelding van dat schild kon ook door andere zonen worden gebruikt. Hierdoor werd de afbeelding kenmerkend voor een familie en erfelijk, want ook de kleinzonen gingen het “familiewapen” gebruken. De eerste wapenschilden ontstonden in Europa ruwweg in de twaalfde eeuw en daarmee het familiewapen en de heraldiek.
Voor een algemene toelichting van heraldiek verwijs ik naar gedrukte en digitale verhandelingen over dit onderwerp.
(Persoonlijk wapen Anton C. Zeven)
Het historische wapen Van Eck (van Panthaleon): gedeeld rood en groen, en dat van de geadelde tak gedeeld groen en rood, en andere kleurdelingen Wanneer wij het wapen Van Eck bekijken en de beschrijving ervan lezen, dan zijn deze vaak niet met elkaar in overeenstemming. Het meest voortkomende wapen – het historische wapen – toont…
Read More
In 2005 werd in een tentoonstelling in Nijmegen uitgebreid aandacht gegeven aan de bovengenoemde kunstschilders. Vaak worden hun heraldische producten niet vermeld. Deze producten, zoals het (be)schilderen van vaandels, vanen, banieren, bodebussen e.d,, die hun werkgevers nodig hadden om tijdens veldslagen, tournooien, expedities, bezoeken e.d. zich mee te identificeren en op de omgeving indruk te…
Read More
Margaretha van Duvenvoorde legde 1616 een album amicorum aan met wapenafbeeldingen van verwanten. Zij was toen 23 jaar. Haar album bevat onder meer vier folio’s met elk vijf wapens, nl. het wapen van de hoofdpersoon en de wapens van zijn of haar vier grootouders. Slechts van één persoon nam zij alleen zijn wapen op. Aangezien…
Read More
Het album amicorum van Johan van Matenesse (ca 1596-1653) lijkt mij niet een album te zijn, dat door een student op zijn Grande Tour samenstelde. Johan was een belangrijk persoon in het gewest Holland en de Ridderschap van Holland. Namens Holland was hij aanwezig bij de besprekingen en ondertekening van de Vrede van Munster Op…
Read More
Samuel ten Nuyl (verschillende schrijfwijzen) kwam volgens de KB uit Deventer. Hij was o.a., hoogleraar te Steinfurt en Nijmegen. In zijn album komen , 65 inscripties en 2 geschilderde wapens voor. In één van de inscripties van de geboorte Gronovius (mijn voorvader). Toentertijd speelde een Samuel ten Nuyl een rol in Hasselt. Of hij of…
Read More
Over Gerard van Hacfort heb ik op internet niets kunnen vinden. Hij zal tot het Gelders adellijke geslacht Van Hackfort behoort hebben. Volgens zijn album amicorum verbleef hij in Dowaai, Thorn, en Doornik, om dan naar Italië te reizen om in Rome, Napels en Venetië te verblijven (gegevens KB). De eerste bladzijden zijn klaarblijkelijk op…
Read More
Simon Dusing (KB) komt uit Venlo. Hij verbleef in Dôle, Besançon, Antwerpen, Venlo, Wesel en Keulen. In zijn album vinden wij één gekleurde tekening, één gegraveerde voorstelling, 54 (+ 1 dubbele) geschilderde wapens en 1 gegraveerde en ingekleurd wapen. Elk De wapen is geschilderd op een vel papier, dat ingeplakt is in een blanco boek….
Read More
Jacob II van Bronckhorst van Batenburg (Anholt 1553-in Spaanse krijgsdienst gewond te Lochem, overl. Bredevoort 1582), heer van Anholt, Bahr en Lathum. Volgens de plaatsen waar wapens werden getekend, verbleef hij te Douai/Doornik, Parijs, Orléans, Atrecht, Saint-Ouen, Blois en Keulen. In zijn album vinden we 66 geschilderde wapens en 13 geschilderde portretten, 3 kostuumafbeeldingen en…
Read More
Johannes Bogerman (Uplewert, Oost-Friesland 1576–Franeker, 11 september 1637) was een Nederlands theoloog, predikant en Bijbelvertaler. Hij kreeg bekendheid als voorzitter van de Synode van Dordrecht in 1618 en als vertaler van gedeelten van het Oude Testament in de Statenvertaling. Bogerman werd geboren als zoon van Johannes Bogerman, een voormalig pastoor en later predikant. Hij studeerde…
Read More
Op latere leeftijd begon de Middelburgse magistraat Johannes Honingh een album amicorum. Hierin verzamelde hij enkele bijdragen. Zijn eigen wapen ontbreekt. Deze heb ik toegevoegd met behulp van wapens afgebeeld op een plaat van zijn landhuis Steenhove te Koudekerke nabij Middelburg. In 1684 verbleef waarschijnlijk Henriette Maria barones Wentworth en haar minnaar bij hem. Een…
Read More