In dit overzicht vindt u door mij geschreven artikelen over Heraldiek.
Al in de verre oudheid bestond de behoefte en de noodzaak om de groepsgenoten te kennen en te kunnen aanduiden. Het gemakkelijkst was één naam voor een bepaald persoon. Bijvoorbeeld binnen een kleine groep was iemand zo moedig als een beer. Daarom werd hij aangeduid met Berenhard. De naam verbasterde tot Bernard, Berend en dergelijke verkortingen. Maar als binnen de groep twee personen Berenhard heten, dan moet er een tweede aanduiding komen. Bijvoorbeeld een lichaamskenmerk als ‘de lange’ of ‘de korte’.
Vele duizenden jaren geleden ontstonden in vele culturen zegelstempels en zegelafdrukken, waarmee de eigenaren zich konden identificeren. Voorbeelden zijn de zegelafdrukken, gezet door mensen, die in 7000 jaar geleden in het grensgebied van India en Pakistan leefden. In die tijd ontwikkelde zich daar de Harappa cultuur.
In vele landen beschermden strijders zich met een schild. De strijders moesten wel tijdens het gevecht iemand kunnen herkennen om te concluderen: wie is vriend of vijand. Daarnaast bracht men op het schild afschrikwekkende dieren als leeuwen aan. Deze dienden om de vijand angst in te boezemen.
Later beschermde de strijder zich met een harnas met een gesloten vizier, waardoor zijn gezicht niet te zien was en hij zich dus op een andere wijze moest laten zien wie hij was. Dit deed hij door het aanbrengen van een afbeelding op het schild, die voor hem kenmerkend was en waaraan men hem kon herkennen. Een schild met de afbeelding kon vererven van vader op een zoon en de afbeelding van dat schild kon ook door andere zonen worden gebruikt. Hierdoor werd de afbeelding kenmerkend voor een familie en erfelijk, want ook de kleinzonen gingen het “familiewapen” gebruken. De eerste wapenschilden ontstonden in Europa ruwweg in de twaalfde eeuw en daarmee het familiewapen en de heraldiek.
Voor een algemene toelichting van heraldiek verwijs ik naar gedrukte en digitale verhandelingen over dit onderwerp.
(Persoonlijk wapen Anton C. Zeven)
Simon Dusing (KB) komt uit Venlo. Hij verbleef in Dôle, Besançon, Antwerpen, Venlo, Wesel en Keulen. In zijn album vinden wij één gekleurde tekening, één gegraveerde voorstelling, 54 (+ 1 dubbele) geschilderde wapens en 1 gegraveerde en ingekleurd wapen. Elk De wapen is geschilderd op een vel papier, dat ingeplakt is in een blanco boek….
Read More
Jacob II van Bronckhorst van Batenburg (Anholt 1553-in Spaanse krijgsdienst gewond te Lochem, overl. Bredevoort 1582), heer van Anholt, Bahr en Lathum. Volgens de plaatsen waar wapens werden getekend, verbleef hij te Douai/Doornik, Parijs, Orléans, Atrecht, Saint-Ouen, Blois en Keulen. In zijn album vinden we 66 geschilderde wapens en 13 geschilderde portretten, 3 kostuumafbeeldingen en…
Read More
Johannes Bogerman (Uplewert, Oost-Friesland 1576–Franeker, 11 september 1637) was een Nederlands theoloog, predikant en Bijbelvertaler. Hij kreeg bekendheid als voorzitter van de Synode van Dordrecht in 1618 en als vertaler van gedeelten van het Oude Testament in de Statenvertaling. Bogerman werd geboren als zoon van Johannes Bogerman, een voormalig pastoor en later predikant. Hij studeerde…
Read More
Op latere leeftijd begon de Middelburgse magistraat Johannes Honingh een album amicorum. Hierin verzamelde hij enkele bijdragen. Zijn eigen wapen ontbreekt. Deze heb ik toegevoegd met behulp van wapens afgebeeld op een plaat van zijn landhuis Steenhove te Koudekerke nabij Middelburg. In 1684 verbleef waarschijnlijk Henriette Maria barones Wentworth en haar minnaar bij hem. Een…
Read More
Koninklijke Bibliotheek aanvraagnummer 71 H 23 Joannes d’Andeleu kan één van de volgende namen gevoerd hebben: Jean/Jan van/ Jan d’/Johan d’Andeleu. Hij kwam van Brussel. Op internet heb ik hem niet kunnen vinden. Hij begon zijn album amicorum in 1609, toen hij in dat jaar en in 1610 de Universiteit van Leuven bezocht. Zijn naam…
Read More
Koninklijke Bibliotheek, aanvraagnummer 134 C 69 Frans Banninck Cocq, heer van Purmerend en Ilpendam. Hij is één van de nachtwacht, zoals die door Rembrandt van Rijn geschilderd is. Volgens zijn album bezocht hij de steden Poitiers, Bourges, Saumur, Calais en Amsterdam. In zijn album kwamen oorspronkelijk 28 wapenafbeeldingen voor, maar nu resteren 18 stuks.Door zijn…
Read More
Het wapenboek van de “Nederlandse” studenten aan de rooms-katholieke universiteit te Angers, Frankrijk is bewaard gebleven en bevindt zich in de collectie van de Koninklijke Bibliotheek. Het aantal wapens is klein. Dit kan veroorzaakt zijn door de korte periode dat dit wapenboek in Angers in gebruik was en het aantal “Nederlandse” studenten, dat in die…
Read More
In 2013 werd door de Koninklijke Bibliotheek het Album amicorum van Karel van Arnhem aangekocht. Karel had dit album aangelegd om tijdens zijn studies en reis in het buitenland familieleden, vrienden, bekenden en anderen een aantekening in zij album te doen maken, liefst vergezeld van het wapen van de vriend. Karel werd in 1531 geboren…
Read More
In bijgaande belicht ik de wapens die door beide schilders in hun schilderijen zijn afgebeeld. Het eerst schilderij is De Aanbidding van de Drie Koningen door Jacquet Daret. Hierop zien we wapens geschilderd op het gebouw op de verre achtergrond. Mogelijk is dit gebouw een herberg, waar de drie Koningen overnachtten. Het tweede schilderij Winterlandschap…
Read More
Zoals elders vermeld kwamen in Arnhem verscheidene schutterijen voor. Elke schutterijgilde diende de belangen van een stadsdeel. Sommige werden naar een belangrijke straat in dat stadsdeel genoemd. Een voorbeeld is de Koningstraatschutterij (zie voor wapenboek de website). Een andere schutterij heette naar een heilige > St Joosten schutterij. De (belangrijke) leden lieten hun wapen in…
Read More